CHÍNH QUYỀN QUÂN SỰ THÁI LAN TRƯNG CẦU DÂN Ý VỀ HIẾN PHÁP

Cựu thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra đi bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu dân ý về dự thảo Hiến Pháp, Bangkok, ngày 07-08-2016.

Ngày 7-8-2016, người dân Thái Lan được kêu gọi tham gia cuộc trưng cầu dân ý về bản dự thảo Hiến Pháp mới đang gây nhiều tranh cãi. Nếu được thông qua, Hiến Pháp mới sẽ cho phép giới tướng lãnh, thuộc phe đảo chính hiện nắm quyền, sẽ tiếp tục kiểm soát chính trường Thái Lan, thậm chí cả sau cuộc tổng tuyển cử năm 2017.

Theo AFP, tướng Prayuth Chan-O Cha, người lên nắm quyền Thủ tướng Thái Lan sau vụ đảo chính, khi đi bỏ phiếu vào sáng nay, đã hô hào 50 triệu cử tri đến bỏ phiếu : “Đây là tương lai của Thái Lan … Đây là dân chủ, vì vậy các bạn hãy đi bỏ phiếu ».

Từ sau cuộc đảo chính năm 2014, phe quân đội nắm quyền bị tố cáo ngăn cản các cuộc tranh luận bằng cách đe dọa bỏ tù, bắt giữ hoặc cảnh cáo những người đấu tranh phản đối Hiến Pháp mới. Do các cuộc tranh luận bị cấm, cuộc trưng cầu dân ý bị coi là thiếu minh bạch.Các tờ truyền đơn mà Ủy Ban Bầu Cử rải trước cuộc trưng cầu dân ý đã nhấn mạnh đến "hạnh phúc" trong tương lai, với các bức ảnh các em nhỏ đang mỉm cười.Kể từ năm 1932, đây sẽ là bản Hiến Pháp thứ 20 của Thái Lan và do phe quân đội soạn thảo ra.

Dự thảo Hiến Pháp quy định Thủ tướng không phải do dân bầu, toàn bộ các Thượng nghị sĩ do chính quyền quân đội chỉ định và củng cố quyền lực của các toà án, vốn là thành trì của giới tinh hoa truyền thống Thái Lan. Vì thế, kể cả sau tổng tuyển cử được dự kiến vào tháng 07-2017, Nghị viện Thái Lan vẫn sẽ do các tướng lĩnh quân đội kiểm soát.Những người ủng hộ bản Hiến Pháp mới thì cho rằng văn bản này sẽ cho phép mở ra lối thoát trên chính trường và tổ chức tổng tuyển cử, đây cũng là điều mà quân đội không ngừng nhấn mạnh.

Theo giới quan sát, nếu dự thảo Hiến Pháp được thông qua trong cuộc trưng cầu dân ý thì đây sẽ là bước thụt lùi về dân chủ tại Thái Lan và có nguy cơ gây bất ổn định chính trị và bạo lực. Nếu dự thảo Hiến Pháp bị bác bỏ, chính quyền quân sự đã báo trước là sẽ đưa ra một văn bản mới khác.

Cử tri Thái Lan hôm qua 07/08/2016, với một đa số rất lớn, hơn 60%, đã tán đồng dự thảo Hiến Pháp mới mà chính quyền quân sự đã cho soạn thảo và đưa ra trưng cầu dân ý. Kết quả này gây ngạc nhiên không ít vì rất nhiều người chờ đợi là tỷ lệ người bỏ phiếu chống cao hơn.

                                                Phân tích kết quả : Dự thảo Hiến pháp được 62% người bỏ phiếu chấp thuận, tức là một đa số ủng hộ rộng rãi. Tuy vậy, tỷ lệ cử tri tham gia bỏ phiếu tương đối thấp : 55%, tức là thấp hơn 2% so với cuộc trưng cầu dân ý về Hiến Pháp cách đây 9 năm.

Điều đáng chú ý là kết quả theo vùng miền : Tỷ lệ tán đồng rất cao ở miền Trung và miền Nam Thái Lan, có đến khoảng 70% phiếu thuận. Miền Nam là một vùng có truyền thống bảo thủ, còn miền Trung nhìn chung ít lưu ý đến chính trị. Ở miền Bắc, phe chấp thuận ít hơn ở hai vùng kia, chỉ khoảng 58%. Đặc biệt nhất, điều này rất quan trọng, dự thảo Hiến Pháp đã 51% cử tri đi bầu bác bỏ ở vùng Đông Bắc.

Khi nhìn vào các phương tiện mà giới quân đội đã sử dụng để thuyết phục người dân tán đồng dự thảo Hiến Pháp, với hàng trăm ngàn tình nguyện viên được cử đến các ngôi làng để thuyết phục người dân bỏ phiếu thuận, tỷ lệ phiếu chống này ở miền Đông Bắc Thái Lan mang đầy ý nghĩa.

Chúng ta không nên quên rằng Đông Bắc là vùng của phe Áo Đỏ luôn đòi công bằng kinh tế và xã hội, và ủng hộ cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra, bị lật đổ vào năm 2006.

Tình hình sẽ diễn biến ra sao với việc dự thảo Hiến Pháp được chấp nhận ? Hiến Pháp này sẽ bắt đầu có hiệu lực. Trước mắt, Ủy Ban Soạn Thảo Hiến Pháp sẽ phải soạn ra các đạo luật cơ sở, và việc này sẽ kéo dài đến giữa năm sau. Tiếp theo đó là tổ chức bầu cử, có lẽ vào cuối năm 2017, hay chậm nhất là vào đầu năm 2018.

Để giải thích về ý nghĩa kết quả cuộc bỏ phiếu vừa qua, có thể nêu lên hai yếu tố. Trước tiên hết là người Thái Lan đã bỏ phiếu cho sự ổn định. Câu trả lời "thuận" phản ánh sự lựa chọn một xã hội về bề mặt thì yên ổn, và không thấy có xung đột, tranh chấp.

Điều thứ hai là chiến thắng của câu trả lời thuận đã mang lại một tính chính đáng nhất định cho tập đoàn quân sự đương quyền. Cho đến nay, tập đoàn này không có bất kỳ một sự chính đáng nào vì đã lên nắm quyền bằng vũ lực vào tháng Năm năm 2014, và lật đổ một chính phủ dân cử. Với kết quả cuộc trưng cầu dân ý hôm qua, tập đoàn quân sự đang cầm quyền đã có thể nói là họ được hậu thuẫn của đa số dân chúng.

Các đặc điểm của bản Hiến Pháp mới tại Thái Lan là gì ? Đó là một bản Hiến Pháp nhằm thành lập một chế độ gia trưởng và độc đoán, gần giống với thể chế mà Thái Lan đã có trong những năm 1980 khi Tướng Prem Tinsulanonda làm thủ tướng.

Thượng Nghị Viện gồm 250 thành viên hoàn toàn do chính quyền bổ nhiệm với nhiệm kỳ năm năm. Thượng Viện cùng với Quốc Hội bỏ phiếu chọn thủ tướng chính phủ. Và một điều rất quan trọng là thủ tướng chính phủ không nhất thiết phải là đại biểu dân cử, nhân vật này có thể là một công chức hay thậm chí là một cựu sĩ quan quân đội.

Điều đó có nghĩa rằng nếu tìm được hậu thuẫn của 251 dân biểu, chính quyền quân sự hiện thời có thể, nhờ quyền kiểm soát Thượng Viện, quyết định ai sẽ là thủ tướng chính phủ. Và tất nhiên mọi người đều nghĩ đến tướng Prayuth Chan-ocha, lãnh đạo tập đoàn quân sự, hay nhân vật số hai trong tập đoàn là tướng Prawit Wongsuwan.

Trên thực tế, quân đội Thái Lan đang chơi trò gì, và mục tiêu của họ ra sao ? Mục tiêu của quân đội là làm thế nào điều hành được đất nước, hoặc trực tiếp bằng cách đưa một viên tướng lên làm thủ tướng, hoặc gián tiếp thông qua Thượng Viện.

Họ muốn tiếp tục nắm quyền trong những năm tới đây, trước hết là để giám sát tiến trình nối ngôi vua. Quốc vương Bhumibol Adulyadej hiện đã 88 tuổi và bệnh rất nặng. Người kế vị là thái tử Vajiralongkorn lại không được lòng dân. Vì không biết được thái tử sẽ hành động như thế nào sau khi lên ngội, Quân Đội Thái Lan chủ trương giành quyền kiểm soát các vị trí trọng yếu của đất nước trong thời gian đầu khi tân vương mới lên ngôi.

Lý do thứ hai là giới tướng lãnh muốn bảo đảm sao cho cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra bị lật đổ trong một cuộc đảo chính năm 2006 và hiện sống lưu vong, không thể quay trở lại chính trường Thái Lan. 

Đừng quên rằng những cuộc biểu tình đầu tiên dẫn đến cuộc đảo chính năm 2014, đã bắt nguồn từ một đạo luật ân xá, một khi được thông qua, sẽ cho phép ông Thaksin trở về Thái Lan và xóa bỏ bản án nhắm vào ông về tội lạm dụng quyền hành %