Thứ Ba, 27 tháng 9, 2022
ÔNG BÀ CÙNG VỚI CHÁU
THU
MÙA THU (21/9/2022 - 20/12/2022)
VIẾT CHO NHỮNG NGƯỜI CON.
Thứ Tư, 7 tháng 9, 2022
SỐNG VỚI LÒNG BIẾT ƠN VÀ THA THỨ
Có lẽ mọi người đều đồng ý rằng sống bên cạnh những người vô ơn không biết nghĩ đến những điều tốt mà người chung quanh đã làm cho mình thật là chán, vì công khó của chúng ta sẽ không bao giờ được ghi nhận hay nhắc đến (điều đó rất thực tế không thể chối cải).
Có những người không biết quý sự giúp đỡ của bạn bè, cũng lắm ông chồng không bao giờ nói với vợ hai tiếng cảm ơn, những người vợ không nhận biết công khó của chồng và cũng có bao nhiêu đứa con không biết nghĩ đến công ơn cha mẹ. Những người thọ ơn mà không nói lời cảm ơn, không biết ơn cũng không bày tỏ lòng biết ơn bằng hành động cụ thể, không những khiến người đã ban ơn buồn và thất vọng, nhưng cũng nói lên sự thiếu hiểu biết của chính người đó. Để không bị xem là người vong ơn và không trưởng thành, trong đời sống hằng ngày chúng ta cần ghi nhận công ơn của người chung quanh và bày tỏ ra một cách cụ thể. Chẳng hạn như khi chúng ta nhận được một món quà: quà cưới quà sinh nhật, quà Giáng Sinh hay bất cứ một món quà gì, do người ở xa gửi về hay người ở gần trao tặng, quà của bạn bè hay người thân trong gia đình, quà của người lớn hơn chúng ta hay nhỏ hơn chúng ta; chúng ta đừng bao giờ quên cảm ơn. Chúng ta nên gọi điện thoại hay gởi thiệp cảm ơn hoặc ít nhất làm một điều gì đó để người tặng quà biết rằng chúng ta ghi nhận và biết ơn sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt người đó dành cho chúng ta. Nhiều đôi vợ chồng mới cưới lắm khi vì vui với tình yêu mới hoặc bận rộn với đời sống mới mà nhiều khi quên gởi thiệp cảm ơn những người đã đến chung vui và tặng quà trong ngày cưới của mình. Đây là một thiếu sót cần được sửa đổi.
Một đứa con không biết ơn cha mẹ là một niềm đau xót vô bờ bến cho cha mẹ. Những người không ghi nhận công khó của vợ hay chồng mà chỉ xem đó là trách nhiệm người kia phải chu toàn sẽ khiến người bạn đơì đau buồn vì cảm thấy mình bị lãng quên, bị lợi dụng.Một khi cố gắng làm điều gì cho ai mà không được người đó biết đến, chúng ta sẽ nản lòng, không muốn làm gì nữa. Ngược lại, khi chúng ta làm mà được ghi nhận công khó, được cảm ơn, chúng ta sẽ không mệt mỏi, không quản ngại khó khăn mà còn hăng hái phục vụ nhiều hơn, chúng ta luôn sống cùng người thân với lòng thương yêu và biết ơn. Giúp chúng ta biết trân quý ông bà cha mẹ đã sinh ra chúng ta, quý người vợ, người chồng đã đến trong cuộc đời chúng ta cũng như quý mến những đứa con, đứa cháu đã mang lại hạnh phúc cho gia đình chúng ta.Hãy quý nhau và bày tỏ lòng thương yêu quý mến đó qua lời nói ngọt ngào, những hành động tế nhị, để người quanh ta vui sướng thỏa nguyện,biết rằng công khó của mình được ghi nhận chứ không phải là vô ích. Chúng ta hãy quý nhau, thương nhau mỗi ngày, khi còn được nhìn thấy nhau, chúng ta hãy quý nhau, thương nhau mỗi ngày, khi còn được nhìn thấy nhau, được sống bên cạnh nhau hôm nay, vì chúng ta không có nhau mãi mãi và chúng ta có thể sẽ mất nhau trong một ngày nào đó, mà chúng ta không ngờ tới, không bao giờ biết trước được...!?
Chúng ta không nên bi quan và tiêu cực về đời sống cần có cái nhìn xa hơn lạc quan hơn. Chúng ta cấn có cái nhìn của người có tinh thần biết ơn. Đó là chúng ta hãy nhìn vào những gì mình đang còn, thay vì tiếc nuối những gì mình đã mất .Hãy bằng lòng những gì ta đang có hơn là những gì mình không có. Hãy nghĩ đến những ngày gian nan thiếu thốn trước kia và cảm tạ mọi người, không nên than phiền về đời sống bận rộn và những trách nhiệm phải chu toàn hôm nay. Hãy nghĩ đến những người cô đơn nghèo nàn, kém may mắn hơn ta và làm một điều gì đó để giúp đỡ họ.
Nhìn lên mình chẳng bằng ai
Nhìn xuống thì lại chẳng ai bằng mình
Mỗi ngày hãy nghĩ đến một điều để cảm tạ ơn Trời, ơn Đời, như vậy chúng ta sẽ không còn thì giờ để than phiền hay lo lắng. Có người đã nhận xét :"Người có tinh thần biết ơn sẽ không có thì giờ để than phiền, nhưng người hay than phiền sẽ không bao giờ biết ơn".Có nhiều điều chúng ta hay xem thường và không biết ơn cho đến khi nào điều đó không còn nữa, chúng ta mới quý và hối tiếc. Chẳng hạn như sức khỏe, công việc làm, Chẳng những trách nhiệm trong gia đình ông bà, cha mẹ người vợ, người chồng của chúng ta, những đứa con mà chúng ta phải bận rộn chăm sóc mỗi ngày, những người bạn trong xóm, trong sở làm.v.v...Dù sức khỏe không được như khi ta còn trẻ, dù việc làm đang có không đúng như điều ta mơ ước, dù người vợ người chồng của ta có nhiều thiếu sót, vấp váp, không tế nhị, yêu thương như ta mong muốn, dù những đứa con của chúng ta không tài giỏi, ngoan ngoãn như con của người khác. Dù hoàn cảnh không được như ta đòi hỏi, xin ơn trên giúp chúng ta luôn luôn có tinh thần biết ơn và quý những gì mà cuộc đời chúng ta đang có .
Lòng biết ơn là lời cảm ơn phát xuất từ lòng chân thành, trân trọng những gì ta có, ngay cả những niềm vui nhỏ bé; và là lòng cảm tạ với tất cả những gì ta được nhận. Dù hoàn cảnh đôi khi khó khăn, song vẫn luôn có điều gì đó trong cuộc sống đáng cho ta cảm ơn. Điều đó có nghĩa rằng ta sống cuộc sống của mình nhờ mọi thứ thật kỳ diệu hỗ trợ ta, và luôn tự nhắc nhở mình là đã nhận bao nhiêu điều từ cuộc sống này. Mỗi một ngày được sống đều là phúc lành và từng khoảnh khắc đều mang lại nhiều điều ta cần tạ ơn. Cuộc sống sẽ mở cho ta nhiều cánh cửa khi ta có lòng biết ơn cuộc sống. Lòng biết ơn chuyển sự tập trung của ta từ những gì cuộc sống của ta đang thiếu sang cái ta dư thừa, là những thứ vẫn đang hiện hữu. Nói lời cảm ơn có thể khiến mọi người quanh ta hạnh phúc hơn và vui vẻ hơn, nó củng cố các mối quan hệ, cải thiện sức khỏe và giảm thiểu căng thẳng (stress). Về bản chất, lòng biết ơn cũng như quả bóng tuyết, càng lăn xa càng lớn thêm. Khi ta trân trọng và thể hiện lòng biết ơn cuộc sống, cuộc sống sẽ tươi sáng hơn và mang cho ta thêm nhiều phước lành.
Một trong những thái độ sống bị phê phán nhiều hiện nay ₫ó là tính cách:“Ăn cháo đá bát - Qua cầu rút ván - Được cá quên nơm - Có trăng quên đèn - Có mới nới cũ v.v…” mà kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam đã nêu ra để minh họa cho một tính cách khá phổ biến trong xã hội hiện nay, đó là sự vô ơn !
Tại sao? Do tính tự cao trong mỗi con người, nhất là khi mình có một năng lực hay quyền lực nào đó thì sẽ cho là mình có thể làm mọi thứ, không cần sự giúp đỡ của ai hay thậm chí còn cho rằng đó là sự khôn ngoan biết lợi dụng kẻ khác của mình.
Sự vô ơn bắt nguồn từ bé khi còn ở trong gia đình. Trong nhà thì con cái có thể suy nghĩ là việc mua sắm trang bị các tiện nghi vật chất của bố mẹ dành cho mình là một điều dĩ nhiên phải có, đâu cần có lời cám ơn! Thậm chí khi đạt được một kết quả nào đó như thi đậu, được bằng khen.. thì phải được bố mẹ tưởng thưởng bằng một hiện vật có giá trị cao và đó là trách nhiệm của bố mẹ! (không gì phải cảm ơn!) Để rồi khi bước ra ngoài xã hội, thì trẻ lại nhìn mọi thuận lợi đến với mình như một sự tình cờ hay may mắn! Tình cờ gặp được một người chỉ giúp mình đường đi, tình cờ ngồi cạnh một người bạn giỏi toán và ₫ược hướng dẫn giải bài tập ngonlành, như thế đâu cần phải cám ơn ai !
Cuối cùng, đỉnh cao của sự vô ơn chính là những đòi hỏi bất tận của những ₫ứa “con cưng”. Có cái áo đẹp thì phải có đôi giày hợp mốt, có cái máy tính thì lại đòi cái điện thoại iphone … Sau đó là những đòi hỏi của cá nhân với cộng đồng chung quanh mình.
“Đừng đòi hỏi đất nước đã làm gì cho mình, mà hãy tự hỏi mình ₫ã đóng góp gì cho đất nước” (Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country).
Câu nói nổi tiếng của tổng thống Hoa Kỳ John F. Kennedy cho thấy con người phải sống với sự biết ơn mới có thể giúp cho xã hội phát triển. Những người vô ơn giống như kẻ sống trên hoang đảo. Đó là một người cô đơn, một người tự xây bức tường thành cao và kiên cố vây quanh mình, vô cảm trước bất cứ mối tương quan nào. Ngoài ra, họ cũng lạ lẫm với chính mình nữa, vì họ đã từ chối sự biết đến người khác.Chúng ta luôn phải sống với mọi người(vivre avec..) sống trong xã hội(vivre dans...)không thể nào sống đơn lẽ được.!
Còn người biết ơn là người mở rộng vòng tay. Một người luôn tôn trọng người khác và quý trọng những tương quan. Thực sự lòng biết ơn là một nhịp cầu để người đến với người. Lòng biết ơn làm nảy sinh một bầu không khí yêu thương, một tinh thần chung sức với nhiều cảm thông và sẵn sàng chia sẻ trong gia đình. Có thể nói một gia đình có văn hóa là nơi mà mọi người biết nói lời cám ơn và xin lỗi. Một xã hội văn minh là nơi mà mọi người biết xin lỗi từ những chuyện nhỏ nhặt mà mình đã gây ra cho người khác và biết cám ơn nhau từ những điều hết sức bình thường trong các mối quan hệ ứng xử.
Vì thế, ngay từ khi còn nhỏ, chúng ta hãy dạy trẻ nói tiếng cám ơn và xin lỗi. Cách dạy hiệu quả nhất, ₫ó là chính chúng ta hãy biết nói lời cám ơn và xin lỗi ₫ối với trẻ về những gì mà trẻ ₫ã làm cho mình và những sai lầm hay thiếu sót mà ta ₫ã gây ra cho trẻ.
Thể hiện lòng biết ơn là tạo cho ta cơ hội thiết lập được mối quan hệ lâu bền với những người xung quanh. Chính những mối quan hệ đó sẽ giúp cho cuộc đời của chúng ta tốt đẹp hơn.
Một trong những nguồn năng lượng mạnh mẽ nhất bạn có thể đã từng trải nghiệm là lòng biết ơn. Hãy cảm thấy biết ơn vì bất cứ điều gì, và bạn sẽ thay đổi hoàn toàn tầm nhìn của mình. Hãy cảm thấy biết ơn cuộc sống của bạn, hai lá phổi của bạn, ngôi nhà của bạn, hay những dòng chữ bạn đang đọc này,… Một khi bạn cảm thấy biết ơn, bạn đang sở hữu một năng lượng có thể tạo ra những điều huyền diệu.
Chúng ta đã có rất nhiều thứ trong cuộc sống. Khi ta so sánh cuộc sống của mình với những người sống ở các nước thế giới thứ ba, ta nhanh chóng nhận ra rằng, mình đang sống như một ông vua hoặc một bà hoàng. Chúng ta có thực phẩm, nước sạch, chỗ ở cũng như tủ lạnh, máy thu hình, radio, và có thể là một chiếc máy tính.Trong lúc hàng triệu người không có những thứ đó. Hãy nhậ̣n ra rằng mình may mắn có được sự giàu có, cảm thấy biết ơn cuộc sống, và bạn sẽ thu hút được sự giàu có nhiều hơn.
Lòng biết ơn có thể thay đổi mọi thứ. Chỉ cần bắt đầu cảm thấy chân thành biết ơn đối với những gì bạn có. Hãy nhìn vào bàn tay của bạn, hoặc những gì bạn đang thấy, hoặc con vật cưng của bạn, bất cứ điều gì bạn cảm thấy yêu mến và biết ơn. Hãy giữ lại cảm giác đó. Đó là năng lượng có thể giúp bạn biểu lộ bất cứ điều gì bạn muốn.
Năng lượng của bạn gửi đi những tín hiệu thu hút nhiều hơn những gì bạn đang gửi đi. Hãy thay đổi các tín hiệu của bạn, và bạn sẽ thay đổi được kết quả của mình. Hãy thay đổi năng lượng của bạn, và bạn sẽ thay đổi được những gì bạn trải nghiệm. Năng lượng bạn đã phát ra là kết quả mà bạn nhận được.
Thái độ của bạn có thể tạo ra, hoặc bỏ bất kỳ thuận lợi nào
Thái độ chính là nguồn năng lượng bạn mang trong mình. Bạn có thể có thái độ tích cực về những sự kiện diễn ra trong đời bạn, mà cũng có thể bạn chỉ có than phiền và đau khổ. Điều đó do bạn quyết định. Bạn có thể chủ tâm chọn một đối tượng tương tác một cách tích cực với hầu hết những sự kiện, tình huống - thái độ tích cực đơn giản chỉ là một lựa chọn của bạn.Bạn có thể thay đổi thái độ cũng như cuộc đời của mình.
Lòng biết ơn và sự cảm kích
Thái độ tốt nhất mà bạn có thể truyền cảm hứng cho người khác là lòng biết ơn và sự cảm kích. Việc thật sự biết ơn những gì bạn đang có trong cuộc sống sẽ tự động hấp dẫn thêm nhiều điều tốt đẹp và cuộc sống của bạn. Hãy đưa ra quyết định sáng suốt thừa nhận và đánh giá cao tất cả những gì bạn đã được ban cho. Những cảm xúc này chính là tần số rung cảm cao nhất và thông qua Quy luật Hấp dẫn, chúng sẽ hấp dẫn thêm nhiều những việc thậm chí còn đáng biết ơn hơn nữa.Hãy tỏ ra biết ơn với tất cả những tình huống khó khăn, thách thức trong cuộc sống. Thường thì qua những tình huống này, chúng ta sẽ trưởng thành hơn, cả về tinh thần và tình cảm. Bạn có thể học được cách nhìn nhận mỗi trở ngại như một cơ hội để phát triển một phẩm chất, kỹ năng, hiểu biết hay sự thông thái mới nào đó, và hãy biết ơn những bài học đó. Mọi thách thức đều là cơ hội để chúng ta phát triển và mở rộng.
Nắm bắt những dịp may, và biết ơn tất cả những gì bạn học được trong quá trình đó. Việc giữ thái độ tích cực và đánh giá cao những cơ hội không những giúp bạn tránh được việc hấp dẫn thêm những tình huống khó khăn vào cuộc sống của mình, mà còn tạo ra một từ trường năng lượng tích cực hút thêm nhiều điều bạn thực sự mong muốn.
“Hạnh phúc tự bản thân nó đã là một dạng thức của lòng biết ơn.” Joseph Wood Krutch
“Lòng biết ơn là quan trọng nhất, và có thể thay đổi cuộc sống nhiều nhất trong tất cả những thái độ mà chúng ta có thể đạt được.” Zig Ziglar
Biểu hiện của lòng biết ơn Mỗi ngày, hãy cố gắng mang theo một viên đá, một viên kim cương, một vật kỷ niệm hoặc một món đồ có ý nghĩa nào đó bên bạn. Trong suốt cả ngày, mỗi lần bạn cho tay vào túi lấy tiền hay chìa khóa, nó sẽ là một vật hiện hữu nhắc bạn dừng lại và nghĩ về điều gì đó mà bạn cần biết hơn. Đây là một cách rất tốt để tăng cường nhận thức của bạn về tất cả những gì bạn cần biết ơn. Hãy dành ra một lúc để thở và cảm nhận cảm xúc thật sự của lòng biết ơn. Thủ thuật lưu tâm đơn giản này sẽ giúp bạn nâng cao được tần số rung cảm của mình và giữ bạn ở trạng thái cân bằng của lòng biết ơn.
“Niềm vui là một thái độ, nó là hiện thân của tình yêu - đối với bản thân và đối với người khác. Nó xuất phát từ cảm giác thanh bình bên trong, từ khả năng cho và nhận, từ sự đánh giá cao cai tôi và người khác. Nó là trạng thái của lòng biết ơn và sự trắc ẩn, là cảm giác được kết nối với con người siêu phàm của bạn.” - Khuyết danh
Nhật ký lòng biết ơn của bạn Hãy bắt đầu một cuốn nhật ký ghi lại lòng biết ơn và sự cảm kích của bạn mỗi ngày. Đây là một công cụ quan trọng trong tiến trình của sự phát triển và nhận thức của bạn. Cuốn nhật ký này chính là nơi để bạn tôn vinh và đánh giá cao những điều tốt đẹp trong cuộc sống thường nhật của mình.
Hãy dành ra một chút thời gian để suy ngẫm, và hãy coi việc viết lại nhật ký lòng biết ơn và sự cảm kích của bạn như một phần thiêng liêng trong lịch trình hàng ngày của bạn. Việc liên tục thể hiện niềm vui, lòng biết ơn của bạn sẽ tiếp tục hút thêm nhiều niềm vui, tình thương và sự đầy đủ cho cuộc sống của bạn.
Bạn sẽ bắt đầu để ý tới sự thay đổi trong nhận thức về mỗi sự kiện trong ngày của mình. Bạn sẽ ý thức hơn về những điều tích cực luôn xảy ra quanh bạn mỗi ngày. Sự tập trung của bạn sẽ thay đổi, năng lượng của bạn sẽ thay đổi và bạn sẽ bắt đầu đánh giá cao những may mắn mà bạn đã và đang có được...Quy luật Hấp dẫn sẽ tương tác với những rung cảm cao hơn mà bạn đang tạo ra đó.
Hãy nhớ rằng cuộc sống này là một cuộc hành trình, và cuộc sống là để tận hưởng. Hãy tận hưởng cuộc hành trình.
Mỗi ngày hãy sống trong niềm vui và lòng biết ơn. Tương lai của bạn sẽ hé mở theo những cách kỳ lạ.
“Sự an tĩnh trong cuộc sống nằm ở lòng biết ơn, niềm hạnh phúc lặng lẽ.” - Ralph H. Blum
Để có thể trở nên giàu có hơn, bạn phải cảm thấy biết ơn Những cuộc khảo sát tại Mỹ gần đây đã cho thấy những người cảm thấy biết ơn cuộc sống kiếm được nhiều tiền hơn và khả năng sáng tạo cũng tốt hơn. Vì thế, việc đầu tiên để trở nên giàu có hơn là trở nên biết ơn cuộc sống. Hãy tìm những điều tốt đẹp trong cuộc sống của bạn ngay bây giờ, và bạn đã đi bước đầu tiên để trở nên giàu có hơn. Theo Eli Davidson
NHẮC NHỚ CỦA TÔI CHÚT MẠ HIỀN
MẠ ĐI RỒI
Mạ đi, hai bốn, tháng hai
Từ từ, mỏi ngắm thi hài khói hương
Rũ tay con đứng cạnh giường
Tấm lòng khô héo, lạ thường nát tan
Thằn lằn, lần ngắm bông tang
Bỗng nhiên chặc lưỡi, nghiên đầu liếc ngang
Hiên ngoài gió chở trăng vàng
Lẽn vào khe cửa cư tang cho Người
Câu kinh siêu độ ngậm ngùi
Bổng trầm ai oán từng hồi mõ chuông.!
Khóc thầm nấc nghẹn tiếc thương
Loãng tan như giọt, lệ tang xé lòng
Cơn đau ngơ ngác, như trồng
Căn buồng hư ảo trống không lạnh lùng
Chập chờn cánh muỗi ngập ngừng
Muốn về xin giọt máu cùng mạ chăng?
Trộn tình vào những vệt trăng
Ướp thơm xác Mạ chốn sang vĩnh hằng
Mạ đi một thoáng nhẹ nhàng
Bởi trong, hồn giữ muôn vàng yêu thương
NHẮC NHỚ CỦA TÔI CHÚT MẠ HIỀN
Huế ngày ấy, mạ tôi buôn bán
Mua trứng gà, ong mật, chuối hương.
Bán đá lửa, chè khô, giấy bút
Quốc gia cùng, Việt Cộng, Lê dương
Mỗi buổi sáng, mo cơm vắt nén
Mạ ra đi quẫy gánh lên đường
Đồn canh Tây, Việt gian thân Cộng
Chân bước đều, mờ sáng phủ sương
Ngoại làng La Chữ, Nội Vân Cù,
Lặng lội buôn xa, tránh tịch thu
Nhưng đến Hương Cần, Mạ bị bắt
Cướp đi sạch sẽ chẳng còn chi
Trương ra tín phiếu, bánh xe gỗ
Cán ngố tay sai xua đuổi đi
Thương xót thân cò, xuôi ngược chốn
Hai tròng một cổ lắm sầu bi.!
Mạ không khóc, không cười, không than thở
Phơi tóc dài trên võng hát ru con
Mạ mừng rỡ bóng Ba vừa xuất hiện
Về thăm nhà, đâu đó lại bình yên
Mạ chưa thể, bỏ đuợc nghề buôn bán
Vẫn cầm chừng theo ngày tháng qua nhanh
Tôi ngày một, ngồi chờ trên bậc cửa
Ngóng mẹ về, cho bánh ú lá xanh.
Tấm lòng của mẹ đối với tôi thật là bao la và cao cả. Tôi không biết lấy gì để đền trả hết công ơn của mẹ, hiện tại chỉ biết thầm nguyện hứa cố gắng sống tốt cho đến ngày "mi buồn khép lại". Còn được sống yêu thương bằng tất cả lý trí và trái tim hiểu biết.
Trên thế gian này có lẽ không có tình yêu thương nào thiêng liêng, cao quý hơn tình mẹ. Từ khi mở mắt chào đời mẹ đã mớm cho con dòng sữa ngọt, dòng sữa ấy là chất liệu ngọt ngào được kết tinh bằng tấm lòng yêu thương bao la hơn trời cao biển rộng, nâng niu, che chở cho con bằng lời ru, tiếng hát để con được giấc ngủ yên lành. Mẹ vẫn âm thầm thức khuya, dậy sớm để lo cho con từng miếng ăn, lo cho con từng chén cơm manh áo, mong cho con mau khôn lớn nên người.
Mẹ vì con trẻ mà chịu nhiều gian nan, cực khổ để giúp con được an vui, hạnh phúc. Khi con chập chững biết đi mẹ thấy trong lòng vui mừng, sung sướng. Đến lúc con biết đòi ăn, thích tìm tòi, khám phá xung quanh, Mẹ là người Thầy đầu đơi của con. Cứ như thế cho đến khi con khôn lớn trưởng thành từ môi trường trong gia đình, ở học đường và ngoài xã hội... Mẹ còn phải dựng vợ gả chồng, cầu mong con luôn sống hạnh phúc vuông tròn có nhau, bên các cháu ngoan hiền, rộn ràng tiếng cười và đầy ắp tình yêu thương.
Mong Mạ an lành trong giấc ngủ,
Yên bình nơi chốn chẳng còn tranh...
Con trai út của Mẹ.
Thứ Sáu, 2 tháng 9, 2022
TRƯỢT CHÂN TÉ NGÃ KHI TUỔI GIÀ.
Chỉ một cú vấp ngã là cuộc sống con người có thể thay đổi hoàn toàn, cuộc thay đổi không thể kềm hãm xoay chuyển. Sự đau đớn thể xác đi kèm với nỗi vật vã tâm thần. Đây là mối ưu tư, ám ảnh của tuổi vàng khắp mọi nơi.
Con người sống lâu hơn, ít bệnh tật hơn nhưng tuổi thọ lâu dài kia có những khúc quanh không như ý. Cơ thể trải qua những biến chuyển cần sự thích nghi và chấp nhận từ mỗi cá nhân. Ôi chao, biết bao nhiêu là biến chuyển trong cái thân thể mong manh kia sau 70 – 80 năm dãi dầu với thời gian?
Mắt nhìn không còn tinh anh. Tai nghe không còn tỏ tường, có vị còn chịu chứng ù tai, tinnitus, những âm thanh tai quái u u trong đầu suốt ngày đêm. Khứu giác chẳng còn “cảm” được một mùi hương nhẹ nên vị giác hầu như mòn mỏi. Khoảng 70% khả năng “nếm” đến từ khả năng “ngửi”. Rượu ngon không còn giữ được hương vị cũ dù vẫn mang lại cảm giác lâng lâng và đôi khi còn gây chuếnh choáng nhanh chóng không ngờ. Bắp thịt không mạnh mẽ như trước, khuân vác một món gì cũng khó khăn. Khớp xương ê ẩm khiến việc xê dịch chậm chạp… Chưa kể sự thăng bằng, balance, kết hợp từ khả năng nhìn thấy, sức mạnh của bắp thịt, và khả năng cảm nhận vị trí của thân thể (proprioception) trong môi trường chung quanh, cũng sút giảm qua thời gian. Và cuộc sống có thể đến khúc ngoặt không ngờ khi trượt chân, vấp ngã.
Tại Hoa Kỳ, số người cao niên (65+ tuổi) té ngã và chịu biến chứng nặng nề mỗi ngày một gia tăng. Nha Thống Kê của cơ quan Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Tật (the CDC) công bố một con số đáng ngại, chỉ trong năm 2012, trên 2.4 triệu người té ngã, trong số ấy trên 200 ngàn người tử vong vì biến chứng trong cùng năm.
Theo hội chuyên khoa về tuổi vàng, Geriatrics, tai nạn gia tăng khi con người quá lạc quan quá tự tin, không lượng sức mình; người có tuổi cũng không ngoại lệ nhưng chịu ảnh hưởng của tai nạn nặng nề hơn. Những thứ bình thường trước đây bỗng dưng trở thành chướng ngại vật trong một phút không ngờ: các bậc thang, tấm thảm trên sàn nhà, thậm chí giọt nước trên nền gạch, bồn tắm trắng bóng, ngăn ụ trong chỗ đậu xe, rễ cây ngoài vườn và ngay cả con chó con mèo quanh quẩn bên chân hằng ngày...
Những món thuốc trị chứng cao huyết áp, chữa trầm cảm…có thể gây chóng mặt, choáng váng khiến việc vấp té, trượt chân xảy ra dễ dàng hơn.
Trong số các cụ cao niên té ngã và gãy xương chậu xương đùi, 20% tử vong trong cùng năm, 80% còn lại chịu ảnh hưởng nặng nề. Họ không còn tự di chuyển nên việc nhàn tản trên một quãng đường ngắn trở nên bất khả. Nhiều người mất luôn khả năng lái xe vì chân ga chân thắng không còn nhậm lẹ nên dễ gây tai nạn.
Không thể tự di chuyển, các cụ này trở nên phụ thuộc vào người chung quanh, từ bạn bè, hàng xóm láng giềng đến con cái. Tuổi vàng sợ đau đớn thể xác thì ít nhưng họ lại hãi hùng trước viễn ảnh mất hết khả năng độc lập.
TUỔI VÀNG
Tay nắm cùng đi, hết chặn đường
Vợ Chồng già cả ngại âm dương
Chẳng cầu danh lợi mong bình thản
Ba bữa luôn ăn, khỏi vấn vương
Thế sự xem như tranh hí họa
Nhân sinh vốn hiểu chuyện vô thường
Tình thương giữ đẹp, lòng dung thứ
Tâm bình an lạc giải am tường.
Mấy "giáp" trôi qua, vạn nẻo đường,
Gót mòn chẳng ngại gió cùng sương.
Nổi trôi đất mẹ tay bồng bế,
Lưu lạc quê người dạ vấn vương.
Đã quyết trăm năm tròn ước nguyện.
Mới mong trọn kiếp vẹn cương thường
Một mai nắm đất lưng chừng núi
Hoa lá xum xuê ở cạnh sườn
Một sự thật khó chấp nhận là việc càng cao tuổi, càng dễ té ngã. Theo Tiến Sĩ Judy A. Stevens, chuyên viên Dịch Tễ, epidemiologist, tại CDC, té ngã xem ra giản dị nhưng lại là nỗi ám ảnh kinh hoàng cho tuổi già, không mấy ai muốn nhắc đến và ngay cả người bị té cũng không muốn đề cập đến. Lý do? Các cụ ngượng ngùng, ngại bạn bè chê cười mình vụng về, nhưng lý do sâu thẳm nhất, các cụ sợ con cháu lo lắng quá lại đưa họ vào nhà dưỡng lão hầu được (bị) chăm sóc kỹ lưỡng hơn, và từ đó mất luôn cuộc sống độc lập riêng tư. Họ sợ hung thần té ngã còn hơn các trận đau ốm. Đau ốm khi hết bệnh còn có thể độc lập chứ té ngã thì lôi thôi lắm!
Phục hồi sau khi té ngã là một hành trình gian nan, chậm chạp. Với các ca gãy xương “bình thường”, sau khi bó xương, nối xương và vết thương tạm lành, bệnh nhân trải qua thời gian tập luyện để có thể tự di chuyển. Chương trình phục hồi kéo dài vài tháng, từ việc dùng xe lăn, sự cân bằng đến cách dùng gậy để chống đỡ thân mình và giúp thăng bằng. Nhiều cụ không còn leo thang được nữa vì cần dùng khung sắt để di chuyển, và từ đó phải lìa bỏ tổ ấm nơi có các bậc thang thân quen, gần gũi. Thay đổi chỗ ở là cả một cú sốc trong tuổi vàng. Cụ nào chấp nhận và chịu thích nghi thì vết thương “lìa tổ ấm” sớm lành, cụ nào rầu rĩ vật vã với chỗ ở mới thì nhanh chóng rơi vào nỗi trầm cảm u uất và không thiết sống!
Ngược lại, được sinh sống trong khung cảnh quen thuộc là nỗi ấm áp, thoải mái trong tuổi vàng ngay cả khi các cụ không còn có thể tự chăm sóc bản thân.
Như mọi chứng bệnh, phòng ngừa là phương cách tốt nhất. Té ngã cũng thế. Phòng ngừa té ngã để tránh thương tật và các biến chứng thay đổi đời sống của bệnh nhân.
Để phòng ngừa té ngã, bà Judy Stevens cho rằng thể dục là yếu tố quan trọng nhất. Khi thân thể khỏe mạnh, bắp thịt cứng cáp, thì ít bị té ngã; và nếu bị té ngã thì ảnh hưởng cũng bớt trầm trọng so với các cụ ít hoạt động, đi lại.
Các lớp thể dục, nhất là các buổi dạy về thăng bằng, như tập đứng một chân, lăn trái banh Bosu cho quen với sự chông chênh. Môn Thái Cực với các động tác co duỗi thong thả, chậm chạp giúp thân thể phối hợp hoạt động của bắp thịt và hai lá phổi thở hít nhịp nhàng. Sự phối hợp này cần thiết cho việc hô hấp, thăng bằng và dáng đi đứng của thân thể.
Hiệu quả cụ thể nhất của sự tập luyện thân thể là việc có thể tự đứng dậy từ ghế ngồi mà không cần vịn tay: bắp thịt hai chân và bắp thịt bụng, lưng cứng cáp đủ để chống đỡ và thăng bằng thân thể khi thay đổi vị thế.
Những yếu tố khác không kém quan trọng là việc dùng các loại thuốc. Thuốc trị cao huyết áp, khoảng 70% các cụ tuổi thất thập dùng thuốc này, gây chóng mặt khi huyết áp xuống nhanh và dễ té ngã nếu không cẩn thận. Chưa kể các thứ dược thảo lợi tiểu, giảm đường giảm mỡ (?) hầm bà lằng khác bán tự do trên thị trường mà các cụ Á Đông dùng thường xuyên như uống trà.
Xin mở ngoặc để nhắc đến dược thảo một chút: Dược thảo là con dao hai lưỡi rất sắc, có thể vô cùng hiệu quả trong việc chữa trị một bệnh tật nào đó, nhưng dược chất trong dược thảo có liều lượng bao nhiêu lại là một điều bí mật. Bí mật thứ nhì là các dược thảo tuy có cùng tên nhưng mức khác biệt về dược chất (và dược tính) lại là khoảng cách mênh mông… chưa kể các phụ chất có dược tính khác. Nếu dùng, nên cẩn thận và tìm hiểu rõ nguồn gốc, công thức (formula) và dược trị của từng loại trước khi xử dụng.
Các cụ dùng thuốc trị cao huyết áp có tỷ lệ té ngã cao gấp đôi những người không dùng. Đặc biệt là loại thuốc lợi tiểu, diuretic, (dùng để giảm cao huyết áp và suy tim). Nếu cần dùng, các cụ nên uống thuốc ban ngày để tránh những lần vào nhà vệ sinh trong đêm tối. Thuốc khác, như thuốc trị mất ngủ, có thể gây mất thăng bằng, và nếu có thể, nên thay thế bằng một ly sữa ấm, một cuốn sách dễ đọc hoặc một vài bản nhạc êm dịu.
VỢ CHỒNG GIÀ
Dừng lại gót chân, ngó chặng đường
Hai ta tóc bạc tựa pha sương
"Ba sinh" cánh bướm bao phen mộng?
"Duyên nợ" thân tằm mấy khúc vương?
Lửa ấm hương nồng hơi vẫn đượm,
Gừng cay muối mặn vị quen thường.
Sắt Cầm hoà hợp đồng tâm gảy
Dạo lại đường tơ đoản với trường.
"Duyên nợ ba sinh" chín chặng đường
Quê Người đất khách dạ bi thương
Suy vong hưng thịnh, chàng thanh thản
Cay đắng ngọt bùi, thiếp vấn vương.
Hiện đại văn minh thiếu đạo đức
Ngàn năm văn hiến bách niên trường
Như tân tương kính, không xem nhẹ
Phu xướng Phụ tùy, thật dễ thương
Cách phòng ngừa té ngã khác là cách xếp đặt vật dụng trong nhà, loại bỏ tấm thảm đặt hờ hững trên sàn nhà, bàn ghế nằm gọn ghẽ trong một góc khuất, dẹp gọn giày dép, đồ chơi… trên lối đi.
Các cụ trong tuổi vàng cần đi khám mắt hàng năm và đeo kính để duy trì thị lực. Dùng kính đơn tròng khi đi bộ và chỉ dùng kính hai tròng, ba tròng (bifocal, progressive lenses) khi đọc sách, ngồi tại chỗ vì loại kính này có thể gây vấp té.
Trong nhà cần có đèn đủ sáng để thắp rõ vật dụng chung quanh. Và món vật dụng cần thiết nhất, với các cụ sống đơn chiếc, có lẽ là món “gọi cấp cứu”, emergency button, electronic alert, có thể trong dạng vòng đeo trên cổ tay có nút bấm, có thể là dây đeo trên cổ.
Mùa thu của cuộc đời không nhất thiết chỉ là mùa tàn úa, mùa lá vàng; với sự chấp nhận, sửa soạn và sẵn sàng cho tinh thần, mùa thu có thể trở thành…vàng lá, vàng ròng với các chuyến du ngoạn thong thả để tận hưởng sự thanh nhàn khi tâm tư không còn vướng bận với sinh kế nhọc nhằn và bổn phận dưỡng dục khó khăn?
Sáng ăn cháo đậu uống trà gừng
Cơm thịt, ban trưa với cá chưng
Chiều thêm canh nấm cùng rau ngót
Tối uống mật ong, với nghệ vàng...!!!
02092020